Ülkemizde pek çok farklı girişimci, serbest mesleklerini icra ederken, bu sektörde çok farklı isimleri görebilmek mümkündür. Birbirinden farklı sektörde hizmet veren serbest meslek erbapları, belirlenmiş vergi gruplarına tabi olurken, her yıl belirlenmiş dönemlerde bu vergileri devlete ödemekle yükümlüdür. Elbette ki yine işletmeleri için kullandıkları, faturalar ve makbuzlar da söz konusu olurken, yine serbest meslek erbaplarının merak ettiği sorular arasında ‘’ serbest meslek makbuzu nedir ‘’ soruları yer almaktadır. Serbest meslek erbaplarının, makbuzlar hakkında bilgilere ulaşmasından önce ilk olarak, faaliyet ve kazançları hakkında bilgiler vererek, bu kazancın özelliklerine yer verilecektir. Sonrasında da serbest meslek makbuzu hakkında bilgiler sunulacaktır.
Faaliyet ve serbest meslek kazançları
Gerçekleştirilmekte olan her türlü serbest meslek grupları içerisinde doğan kazançlar ‘’ serbest meslek kazancı ‘’ olarak nitelendirilmektedir. Meslek faaliyeti sonrasında, sermayeden çok şahsi mesai ön planda tutulurken, mesleki bilgi ve ihtisasa dayalı olarak faaliyete gerçekleştirilmektedir. Niteliği olmayan herhangi bir iş için, iş verene bağlı olmadan şahsi sorumluluk kavramı içerisinde, kendi nam ve hesaplarını kullanan kişiler, serbest meslek erbapları olarak tanımlanmakta olup, gerçekleştirmiş oldukları faaliyetlerden kaynaklı olarak kazandıkları kazançlar ‘’ serbest meslek kazancı ‘’ olarak nitelendirilmektedir. Elbette ki, serbest mesleklerini, herhangi bir resmi işletmede yapmak istemeleri halinde de tüm işletme için gerekli olan süreçleri kapsayarak, belirlenmiş vergi türlerine de tabi olacakları bilinmelidir. Resmi ya da yarı resmi olmayan işler dışında kalan meslekler ‘’ serbest meslek ‘’ olarak nitelendirilecektir.
Kazancın özellikleri nelerdir?
- Serbest meslek erbabı kişilerin, kendi nam ve sorumluklarında kazandıkları kazançlar, hiçbir kimseye bağlı olmadan, kendilerine aittir
- Herhangi bir kişiye ya da iş verene tabi olmadan faaliyetler yürütülmektedir. Eğer ki, bir iş verene tabi olarak faaliyet gösterilirse, bu durumda ‘’ serbest meslek kazancı ‘’ dışına çıkar ve ücret olarak değerlendirilir.
- Sermaye den daha çok şahsi çalışmaya yönelik olarak meydana çıkar
- Bilimsel ya da mesleki bilgiye dayanmaktadır
- Bu kazancın elde edilmesi için, serbest mesleğin sürekli olarak icra edilmesi gerekmektedir
Hangi kazançlar serbest meslek kazancıdır?
Serbest meslek kazancı elde etmek için, kesin olarak yukarıda ki özelliklerin taşımasına gerek yok. Bazı durumlarda, yukarıda yer alan özellikler ön planda olmasa bile, kanun tarafından serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmesi için, bazı faaliyetlere göz atabilirsiniz.
- Tahkim işleri ele alınarak, hakemlerin kazandıkları bedeller
- Gümrük komisyonculuğu
- Serbest meslek faaliyetlerine bağlı olarak ‘’ kollektif ve adi şirketlerde ortak olanlar ‘’
- Komanditeler
- Bilumum borsa ajan ve acenteleri
- Noteler
- Noterlik görevi ile ifa olan mükellefler
- Dava vekilleri
- Konser veren sanatçılar
- Serbest meslek erbaplarının mesleki ve ticari işlerini kontrol edenler
-
Aşağıda yer alan kişiler eğer ki; Vergi Usulu Kanunu içerisinde yer alan 155. Madde de bulunan şartlardan en az olmak şartı ile 2 tanesini taşıyorsa, yine; ‘’ serbest meslek kazancı ‘’ elde edeceklerdir.
* Sünnetçiler
* Arzuhaliciler
* Sağlık memurları
* Rehber hizmeti verenler
Genel olarak, serbest meslek ve serbest meslek kazancı hakkında bilgiler yukarıda ki gibi olurken, diğer bilgiler arasında yer alan ‘’ serbest meslek makbuzu nedir ‘’ konusu hakkında bilgiler de aşağıda ki gibidir.
Serbest meslek makbuzu nedir?
Bildiğiniz gibi, serbest meslek erbapları da verdikleri mesleki hizmet karşılığında, yapmış oldukları tahsilat sonrasında bir belge düzenlemesi gerekmektedir. Bu belge ise, değerli evrak olarak bilinirken, ‘’ serbest meslek makbuzu ‘’ ismini alıyor. Peki, serbest meslek makbuzu nasıl kesilir ve düzenlemek için neler gereklidir?
Makbuz nasıl hazırlanır?
İlk olarak, vergi dairesine giderek ‘’ serbest meslek mükellefiyeti ‘’ açtırmanız gerekmektedir. Anlaşmalı olarak, matbaaları kullanarak, SMM bastırmanız gerekmektedir. Sonrasında ise verdiğiniz hizmet karşılığında bilgileri, bu makbuzlar içerisinde yer alan kutucukları doldurarak hazırlamanız ve müşterilerinize teslim etmeniz gerekmektedir. Bu şekilde karşılığında hizmet bedellerini müşteriden tahsile ederek, işlemleri tamamlayabilirsiniz. Elbette ki temel mantık bu olsa da ‘’ serbest meslek makbuzu nedir ‘’ dediğinizde, işin içine birçok farklı hesaplama yöntemi girmektedir. KDV ve stopaj hesabını bilmeyenler genel olarak basit hesaplama programları kullanmaktadır ve makbuzlara değer girmektedir. Bu durumda, tüm bu sürecin daha hızlı ve kolay gerçekleştirilmesi üzere, bazı programlar tasarlanmış olup, bilişim firmalarından tüm bu programları, belirli ücretler dahilinde temin edebilir, artık KDV ve stopaj hesaplarının otomatik olarak hesaplanmasını, serbest meslek makbuzunun da tüm gerçekliği ile hazırlanmasını sağlayabilirsiniz.
Serbest meslek makbuzu vergi bağlantısı
Serbest meslek makbuzu için elbette ki hem stopaj hem de katma değer vergisi bulunmaktadır. Stopaj ise ‘’ gelir vergisi ‘’ olarak bilinirken, brüt tutar üzerinden %20 oranı kullanılmaktadır. Katma değer vergisi için ise sabit olan tutar %18 olmaktadır. Gelir vergisi aslında sizin adınıza, müşteri tarafından vergi dairelerine ödenmektedir. Ödeme için ise muhtasar beyanname kullanılmaktadır. KDV ise müşteri tarafından değil, kişi tarafından vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir. Böylelikle brüt ve net tutarların ortaya çıkması ile elbette ki karşılık meydana gelmesi mümkün olacaktır. Brüt yani matrah tutarı nedir ve net tutar diyorsanız aşağıda ki bilgilere göz atabilirsiniz.
Brüt (matrah) ve net tutarlar
Müşterilerden tahsil edilecek tutar, vergileri düşürülmesi halinde, kendinize kalan tutar ‘’ net tutar ‘’ olarak değerlendirilmektedir. Yani, hizmet sonrası sizin kazanıza giren tutar ‘’ net tutar ‘’ şeklinde hesaplanmaktadır. Fakat, brüt yani matrah, net kazancın üzerine eklenen ve üzerinde vergi tutarlarının da bulunduğu kısım olarak değerlendirilmektedir. Genel olarak ‘’ serbest meslek makbuzu ‘’ üzerinde yer alan bilgiler ise aşağıdaki gibidir.
Serbest makbuzunda yer alan bilgiler nelerdir?
Serbest meslek makbuzları her ne kadar sabit şekilde basılmış olsa da bu makbuz üzerinde yer alan bilgilere de şu şekilde göz atabilmek mümkün olmaktadır.
- Makbuzu verenin soyadı adı veya unvanı
- Adres
- Vergi dairesi ve hesap numarası
- Müşterinin soyadı, unvanı ve adresi
- Alınan paranın miktarı
- Paranın alındığı tarih